II. MEŞRUTİYET’İN İLANI (1908)
Makedonya’da İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin önde gelen isimlerinden Enver Bey, Reval Görüşmelerin-de Avrupalı devletlerin oynadıkları oyunlara tepki olarak Selanik merkezli bir isyan çıkarmış ve bu isyanın daha fazla büyümesinden endişe duyan Padişah II. Abdülhamit İstibdat (baskı) Yönetimine son vererek Meşrutiyet’i bir kez daha (23 Temmuz 1908) ilan etmiştir. Bu durumda Mustafa Kemal’in Şam’da kurduğu Vatan ve Hürriyet Cemiyeti’ni daha sonra Selanik’te İttihat ve Terakki Cemiyeti ile birleştirmesinin etkisinden de söz edilebilir. Meşruti-yet’in ilanından beş ay kadar sonra gazete ve dergi-ler yeniden çıkmaya başladı ve ilk kez siyasi parti-lerin kurulmasına izin verildi.
YORUM
II. Meşrutiyet, I. Meşrutiyet’e oranla daha demok-ratik ve çağdaş nitelikler taşımaktadır
Tarihten Notlar
İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin kuruluş süreci şu şekilde olmuştur: 1889 yılında Askeri Tıp öğren-cileri olan İbrahim Tema; İshak Sükûti, Çerkez Mehmet Reşit ve Abdullah Cevdet adında üç arkadaşı ile İttihat-ı Osmani adında gizli bir der-nek kurmuş ve daha sonra bu dernek İttihat ve Terakki adını almıştır.
II. Meşrutiyet’in ilan edildiği sırada meydana gelen diğer gelişmeler:
Avusturya - Macaristan, Bosna-Hersek’i ilhak etti (kendine bağladı).
Bulgaristan bağımsızlığını ilan etti.
Yunanistan, Girit’i ilhak etti.
BİLGİ NOTU
Bu gelişmeler sonucunda İttihat ve Terakki Fır-kası, Osmanlı yönetiminde etkisini artırmış ve bu dönem itibariyle Türkçülük (Turancılık) düşünce-sini güçlendirmiştir.
